همه چیز در باره ی استاپ موشن

استاپ موشن، یکی از شگفت آور ترین انواع انیمیشن ها است و فرآیند خاصی که برای ساخت آن وجود دارد، جذابیت آنها را دو برابر میکند. منظور از استاپ موشن انواعی از ویدیوها است که با در کنار هم قرار گرفتن تعدادی از تصاویر و عکس های متوالی ساخته میشوند. کاراکترهای استاپ موشن خمیری، عروسکی و یا حتی انسانی هستند که در حالت های مختلفی از آنها عکس گرفته شده و با در کنار هم قرار گفتن این عکسها، اینطور به نظر میرسد که آنها در حال حرکت هستند. با توجه به این موضوع، ساختشان نیاز به صبوری و حوصله دارد و از روش های بسیاری برای ساخت کاراکترهای آن میتوان استفاده کرد. در نتیجه همیشه خلاقیت افراد را قلقلک میدهند ولی در عین حال مراحل ساختشان واضح و روشن است.

استاپ موشن چیست؟

به طور کلی همه انیمیشن‌ها از قرار گرفتن چند تصویر به صورت پشت سر هم و پی در پی، ساخته می‌شوند. در انیمیشن‌های دو بعدی، تصاویر نقاشی شده با دست یا کامپیوتر، فریم به فریم نشان داده می‌شوند و در انیمیشن‌های سه بعدی، مدل‌های کامپیوتری به آهستگی حرکت کرده و با گرفتن عکس‌های پشت سر هم از آن‌ها، یک تصویر متحرک تشکیل می‌شود.

در ساخت انیمیشن به روش استاپ موشن یا Stop Motion، به جای استفاده از نقاشی، از عروسک‌ها و مدل‌های واقعی استفاده می‌شود. این کار به این صورت انجام می‌شود که عروسک را کمی حرکت می‌دهند، سپس از آن عکس گرفته می‌شود و آنقدر این عمل را تکرار می‌کنند تا حرکت تصویر را به بیننده القا کنند.

تاریخچه استاپ موشن

تاریخچه ساخت استاپ موشن ها نیز تقریبا به قدمت فیلم و فیلمسازی است. اولین استاپ موشن، محصول سال 1898 بوده و در سیرک Humpty Dumty تولید شد. در این فیلم کوتاه، با استفاده از عروسک هایی با اندامهای مفصلی، حرکات آکروباتیک سیرک شبیه سازی شده بود. هرچند که ویدیوهای مشابه این تا دهه‌ 1910 محبوبیت زیادی داشتند، اما ساخت انواع طولانی تری که ما با آنها آشنایی داریم، تا دهه 1920 هنوز اتفاق نیفتاده بود. بنابراین میتوان گفت که بیش از یک قرن از آغاز ساخت آنها میگذرد.

انواع استاپ موشن

انواع مختلفی از استاپ موشن ها وجود دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• استاپ موشن خمیری (Claymation):

در استاپ موشن خمیری از خاک رس یا مواد مشابه برای ساخت شخصیت ها و صحنه ها استفاده میشود. در این روش لازم است تا از حالات چهره هر یک از شخصیت ها نمونه هایی جداگانه تهیه شود تا طراحان مجبور نباشند فریم به فریم تغییرات لازم را روی حالت چهره شخصیت اعمال کنند. انیمیشن هایی مانند پت و مت یا بره ناقلا با این روش تولید شده اند.

• انیمیشن عروسکی (Puppet Animation):

در این روش برای ساخت استاپ موشن، عروسک ها را فریم به فریم دستکاری میکنند. با هر بار حرکت دادن عروسک ها، از آنها تصویربرداری شده و در نهایت این تصاویر به صورت متوالی در کنار هم قرار میگیرند و اینطور به نظر میرسد که در حال حرکت هستند.

• انیمیشن کاغذی (Paper Cut Animation):

این تکنیک از ساده ترین و کم هزینه ترین انواع تکنیک های ساخت استاپ موشن است. در این روش، کاراکترها با استفاده از کاغذ درست میشوند. با رواج هر چه بیشتر جایگزین های دیجیتالی، استفاده از کاغذ بیشتر و بیشتر منسوخ میشود اما به هر حال برای افراد مبتدی که به تازگی میخواهند کار خود را شروع کنند، گزینه جالب و خلاقانه ای خواهد بود.

• پیکسیلیشن (Pixilation):

در این روش به جای استفاده از عروسک و… از کاراکترهای واقعی و انسانی استفاده میشود. در نتیجه به جای اسکلت بندی عروسک ها، از حرکات کوچک و متغیر کاراکترهای انسانی در صحنه عکس برداری خواهد شد. پیکسیلیشن از آن دست اصطلاحات موشن گرافیک است که با پیکسل (Pixel) اشتباه گرفته میشود در حالی که این دو با هم متفاوت هستند.

• انیمیشن تایم لپس (Time-Laps Animation):

به ضبط فرآیندهای کند در طول زمان، تایم لپس گفته میشود. در این روش فرکانسِ گرفتنِ فریم های فیلم (یا همان نرخ فیلم) از فرکانس مشاهده همان سکانس، بسیار کمتر است.

کاربرد استاپ موشن

از استاپ موشن ها برای تولید محتوا در صنایع مختلفی استفاده میکند و وظایف موشن گرافیست با توجه به حوزه کاری‌اش، متفاوت خواهد بود. برخی از آنها برای ساخت برنامه های تلویزیونی و انیمیشن های سرگرم کننده استفاده میشوند. برخی دیگر برای اهداف آموزشی به کار میروند. استفاده از آنها در امر تبلیغات نیز رواج بسیاری دارد.

مراحل ساخت یک استاپ موشن

حال به مراحل ساخت  یک استاپ موشن و برخی از پیش نیازهایی که به آن احتیاج دارید، می‌پردازیم. این مراحل عبارتند از:

شرایط عکس‌برداری

• برای تهیه یک استاپ موشن حتما دوربین خود را در یک مکان ثابت و بدون لرزش قرار دهید. باید به این نکته توجه کنید که کوچکترین حرکتی در عکس‌برداری در نتیجه کار کاملا مشخص می‌باشد.
• هنگام عکس‌برداری به وسیله دوربین یا گوشی از طریق کنترل از راه دور این کار را انجام دهید و یا تایمر عکسبرداری خود را فعال کنید.
• به جای استفاده از نور خورشید از نور پروژکتور یا نور چراغ استفاده کنید؛ زیرا فرآیند ساخت استاپ موشن طولانی بوده و در طول روز نور خورشید جابجا شده و بر کار شما تاثیرات منفی می‌گذارد. اما یک منبع نور مصنوعی ساعت‌ها بدون حرکت در دسترس شماست.
• در حین عکس‌برداری حواس‌تان به سایه‌های ایجاد شده در کار باشد. این سایه‌ها در زمان عکس‌برداری ممکن است نامرئی و یا کمرنگ به نظر بیایند اما حین تدوین در رنگ فریم‌ها تاثیرگذار هستند.
• برای نتیجه بهتر در کار صحنه ثابتی در پشت کار خود داشته باشید. برای اینکار از یک کاغذ تک رنگ و یا پرده عکاسی استفاده نمایید.

تهیه عکس‌ها

بخش جذاب کار مربوط به قسمت عکاسی است. این قسمت ساده است اما طبیعتا به زمان نیاز دارد. برای عکاسی به روش استاپ موشن مراحل زیر را انجام دهید:

1. صحنه عکاسی را آماده کنید
2. عکس بگیرید
3. تغییر کوچکی در صحنه ایجاد کنید
4. عکس بگیرید
5. تغییر کوچکی دیگری در صحنه ایجاد کنید
6. عکس بگیرید
7. این قدم‌ها را آنقدر تکرار کنید تا کارتان تمام شود

تعداد عکس‌های گرفته شده در فرآیند استاپ موشن باید با حداقل ۱۰ فریم بر ثانیه تطابق داشته باشد. یعنی برای ساخت یک کلیپ ۱۰ ثانیه‌ای حداقل به ۱۰۰ عکس مناسب متوالی نیاز دارید در غیر این صورت ممکن است نتیجه مطلوبی نداشته باشید.

آشنایی با ابزارهای ساخت استاپ موشن

برای ساخت انیمیشن‌ها به روش استاپ موشن، از ابزارهای حرفه‌ای استفاده شده که در ادامه با سه مورد از این نرم افزارها آشنا خواهید شد.

• نرم افزار Dragon Frame

این نرم افزار امکانات بسیار قدرتمندی در زمینه تصویربرداری و نورپردازی دارد. از ویژگی‌های مهم Dragon Frame، می‌توان به داشتن تایم لاین و امکان زمانبندی تصاویر به وسیله درگ کردن، اشاره کرد.

• نرم افزار Stop Motion Pro Eclipse

یکی از رایج‌ترین برنامه‌ها برای ساخت استاپ موشن، نرم افزار Stop Motion Pro Eclipse است. به کمک این برنامه و اتصال آن به دوربین یا وبکم، می‌توانید مستقیما از اجسام موردنظر تصویربرداری کرده و در محیط نرم افزار آن‌ها را ویرایش نمایید.

• نرم افزار iKITMovie

برنامه iKITMovie یکی از راحت‌ترین رابط کاربری‌ها را دربین تمام نرم افزارهای مربوط به این کار، دارا می‌باشد. این نرم افزار از پرده سبز پشتیبانی می‌کند و افکت‌های صوتی متنوعی دارد. iKITMovie در بخش آموزشی خود، به صورت کامل و گام به گام طرز استفاده را به شما آموزش می‌دهد.

• برنامه Adobe Premiere Pro

پریمیر یکی از قدرتمندترین ابزارهایی است که از آن برای ساخت و تدوین ویدیو استفاده میشود. یکی از مهمترین مزایای استفاده از پریمیر، سادگی کار کردن با آن است. همچنین میتوانید رنگ و کیفیت عکس ها را نیز بهبود بخشید.

طریقه گرفتن عکس

گرفتن عکس برای ساخت استاپ موشن با آماده کردن صحنه شروع میشود. در مرحله بعد، شروع به عکاسی کنید و با هر بار ایجاد تغییرات مورد نظر در صحنه، عکس جدیدی بگیرید. این فرآیند آنقدر تکرار میشود تا در نهایت به تعداد کافی عکس مناسب از صحنه گرفته باشید و این عکس ها در کنار هم داستان مورد نظر شما را روایت کنند. این نکته را در نظر داشته باشید که تعداد عکس هایتان با حداقل 10 فریم بر ثانیه تطبیق داشته باشند. یعنی حداقل 100 عکس برای یک کلیپ 10 ثانیه ای نیاز است، در غیر این صورت حرکات کاراکترها به اندازه کافی روان نخواهد بود.

نکات مهم در طراحی stop motion

میخواهید در همان اولین تلاش یک انیمیشن عالی بسازید؟ نکاتی وجود دارد که در نظر داشتن آنها کمک میکند هر چه حرفه ای تر کار خود را پیش ببرید.

• از ریموت برای گرفتن عکس استفاده کنید.

همانطور که گفته شد، ثابت نگه داشتن دوربین مهمترین نکته برای ساخت استاپ موشن است. پس میتوانید برای گرفتن عکس ها از ریموت استفاده کنید تا مطمئن باشید که با فشار دادن شاتر، دوربین را حرکت نمیدهید. اگر با گوشی خود عکس میگیرید میتوانید از ساعت های هوشمند هم استفاده کنید که امکان عکس برداری از راه دور با گوشی را فراهم میکنند.

• تنظیمات نور

تا حد ممکن از فیلم برداری در نور خورشید اجتناب کنید. استفاده از یکی دو لامپ یا یک پروژکتور برای فیلمبرداری کافی بوده و نور مورد نیاز را فراهم میکند. فراموش نکنید که حتی کمی تفاوت نور هم وقتی که عکس ها در کنار هم قرار بگیرند، کاملا واضح خواهد بود.

• صداگذاری روی کاراکترها

اگر قرار است کاراکترهای استاپ موشن صدا داشته باشند، زمان بگذارید و دیالوگ ها را قبل از گرفتن عکس ها ضبط کنید. با اینکار دقیقا میدانید که هر صحنه و هر دیالوگ چقدر طول میکشد و در نتیجه به اندازه کافی عکس تهیه میکنید.

ابزار مورد نیاز برای طراحی stop motion

برای ساخت استاپ موشن واقعا به ابزارهای خاصی احتیاج ندارید. برای شروع صرفا لازم است تا چند مورد از ابزارهای کلیدی را تهیه کنید که به طور کلی شامل این موارد میشوند:

1. دوربین (میتوانید از گوشی موبایل خود هم استفاده کنید.)

2. سه پایه (به ثابت نگه داشتن دوربین کمک میکند.)

3. نرم افزارهای ویرایش ویدیو (بالاتر به بهترین نرم افزار موشن گرافیک برای ساخت استاپ موشن اشاره کردیم.)

4. مواد/اشیاء مورد نیاز برای ساخت کاراکترها و صحنه (میتوانید از اشیاء معمولی که در اطراف خانه پیدا میکنید استفاده کنید.)